Andy Warhol, filmska priča - dio prvi

Warhol nije bio ‘samo’ najpoznatiji ogledni primjerak pop art umjetnika, već i prava post renesansna osoba: komercijalni ilustrator, pisac, fotograf, kipar, urednik časopisa, TV producent, muzejski kustos i ono najbitnije zbog čega ovaj tekst ovdje i čitate: jedan od najvažnijih i najprovokativnijih filmaša ‘New American Cinema’ grupe ranih 60ih.

Warholov utjecaj može se očitati u hollywoodskom mainstreamu koji je iz njegovog rada uzeo ‘realizam ulice, seksualnu eksplicitnost, rubne događaje i njihove izvedbe’ kaže Peter Wollen, pisac jedne od mnogih knjiga posvećene životu i djelu Andyja Warhola. 'Genije popa' utjecao je također i na eksperimentalne filmove koji su pak prisvojili, usvojili i razradili dugo-kadrovsku estetiku statične kamerete je od toga nastalo ono što danas poznajemo pod nazivom strukturalni film.

Andrew Warhola, koji je na početku karijere izgubio 'a' u prezimenu, rođen je 6. kolovoza 1928. u Pittsburghu u Pennsylvaniji gdje su mu roditelji imigrirali iz Rutenije u Karpatima, blizu točke gdje se spajaju granice Poljske, Čehoslovačke, Mađarske, Rumunjske i Sovjetskog Saveza. S osam godina prebolio je rijetku i po život opasnu bolest  živčanog sustava, 'choreu', koja se naziva još i 'ples sv. Vitiusa'. Godinu kasnije dobio je svoj prvi fotoaparat i sam razvijao filmove u podrumu koji mu je služio kao darkroom. Sa 14 godina umire mu otac, a majka ga ne pušta na pogreb iz bojazni da bi mu se bolest mogla vratiti.

1945. završava srednju školu i upisuje slikarstvo i dizajn na faxu u rodnom gradu sa željom da postane reklamni dizajner. Nakon 4 godine s diplomom odlazi u New York gdje nakon par freelance poslova za Glamour magazin postaje izuzetno uspješan i bogat u jako kratkom roku. Ubrzo je prešao na slikarstvo, a potom se okomio i na film.

U ljeto 1963. kupio je svoju prvu 16mm Bolex kameru i dobio ideju o snimanju 8-satnog filma o čovjeku koji spava, jer mu se činilo da spavanje zastarijeva pošto su svi na speedu, te se požurio da što prije snimi film o spavanju prije nego ono potpuno izađe iz mode. Kako je bio suočen s ograničenjima svoje kamere koja je mogla snimati samo do 4 minute u komadu, film je projicirao sa 16 frameova u sekundi da bi bio što duži (na taj način projicirani su svi njegovi rani filmovi), a i jednostavno je duplicirao 90 minuta materijala. 'Sleep' je sniman tijekom nekoliko noći i trajao je na kraju nešto kraće od 6 sati. Na premijeri je bilo 9 ljudi, od kojih su neki izašli nakon prva 2 sata, kaže legenda.

Uz njegove rane filmove 'Kiss'(50'), 'Haircut'(33'), 'Blow Job'(30'), 'Eat'(45'), 'Empire'(8h) i 'Henry Geldzahler'(100'), 'Sleep' spada u Warholovu ranu seriju nijemog, crno bijelog filma koji naglašava mirnoću i trajanje. Vidljiv je prelaz Warholove eksperimentalne minimalističke tehnike s više kamera u Sleepu, Kissu i Haircutu prema statičnoj kameri i jednim kadrom u ostalim nabrojanim filmovima. 'Blowjob' je tipičan primjer Warholove izolacije jedne figure u kadru. U ovom filmu kamera 'dokumentira' izraz lica mladog muškarca u krupnom planu ispred zida od crvene cigle dok osoba koja nikako nije u kadru, izvršava radnju naslova filma, tj. oralno ga zadovoljava.

Warholovi rani filmovi bili su izraz tada nadolazeće estetike minimalizma, ali i dijelom pod utjecajem rada Jacka Smitha, alternativnog glumca i filmaša s kojim je dijelio ideje o estetici campa. 1963. Smith je snimao 'Normal Love' na čijem setu je nastao Warholov  trominutni 'Andy Warhol Films Jack Smith Filming Normal Love', koji je na premijeri oduzela policija za vrijeme racije i nikad više nije pronađen.

Zimi iste godine, nakon što je vidio svoju sliku u novinama na kojoj mu se učinilo da izgleda debelo, Andy počinje uzimati tablete (prepune speeda) Obetrol, koje je, kažu ljudi koji su ga poznavali, uzimao po 2 dnevno sve do smrti.

1964. Warholovo stvaralaštvo počinje izlaziti iz njegove, sada već legendarne srebrno obojane i folijom umotane Tvornice (Factory) čiji su pogon bili amfetamini. 'Andy Warholov Serijal' je bio prikazivan svaki tjedan: 4minutni krupni kadar mirnog subjekta koji je okrenut prema statičnoj kameri. Svoje višestruke poznate portrete (kojih je napravio preko 500) i tehniku nepokretog filma koristio je da bi stvorio dva 40minutna projekta pod nazivom 'The Thirteen Most Beautiful Women' i 'The Thirteen Most Beautiful Boys', te da bi dao model kumulativnim projektima poput 'Couch', 'Kiss' i 'Banana'.

Tako je 'Kiss' prikaz krupnih planova (uz par muških izuzetaka uglavnom heteroseksualnih) parova koji se ljube po 3 minute, a oni koji su vidjeli 'Couch' rekli su da je vrlo dug i u potpunosti pornografski. Radi se naime o seriji permutacija seksualnih avantura na crvenom kauču koji se nalazio u centru Tvornice.

U prvom dijelu sage o Andy Warholu došli smo do 1964. i ukazali vam na veći dio radova koji su nastali u prve dvije godine njegova bavljenja filmom. Riječ je o redom crno bijelim i nijemim filmovima, a u sljedećem dijelu dolazi boja i zvuk.