Michael Winterbottom

Najbolje čuvana britanska filmska tajna otkrivena je u liku i djelu oksfordskog diplomanta, književno-glazbenog frika i žestokog političkog komentatora...

Filmski kuloari dugo su ga nazivali najbolje čuvanom britanskom tajnom, a ni on sam nije bio pretjerano medijski prijemčiv, osim kad je film u pitanju. Upoznajte dvostrukog berlinskog trijumfatora koji je zanat pekao na BBC - u, dizača političke prašine i hiperproduktivca koji je poznat po igranim filmovima s dokumentarnim štihom.

Michael Winterbottom se rodio 1961. u Blackburnu (Velika Britanija). Nakon studija književnosti na Oxfordu i filma u Londonu i Bristolu, zapošljava se kao montažer na Thamesu 1980, a kasnije se prebacuje na BBC, gdje se polako okreće režiji. Prvi radovi iz 1988. su dva dokumentarca o Bergmanu: 'Ingmar Bergman: The Magic Lantern' i 'Ingmar Bergman: The Director', a nakon toga se prihvaća televizijske režije u 'Forget About Me' (1990), 'Under the Sun' (1991), 'Love Lies Bleeding' (1992), 'Cracker – The Mad Woman in the Attic' (1993) i 'Family' (1994) s kojim ubire i BAFTA nominaciju. Na tom filmu 'pada' i prva suradnja s producentom Andrewom Eatonom s kojim nedugo zatim osniva i svoju producentsku kuću Revolution Films, ali i s književnikom Frankom Cottrellom Boyceom koji je radio scenarij za skoro sve njegove filmove.

1995. Winterbottom, Eaton i Cottrel Boyce slave prvi kino hit 'Butterfly Kiss', niskobudžetni film ceste s Amandom Plummer i Saskiom Reeves. Film prati očajnu Eunice (Plummer) koja traži svoju ex ljubavnicu Judith. Spletom čudnih okolnosti, susreće Miriam (Reeves) i njih dvije zajedno nastavljaju potragu. S vremenom i stabilna Miriam počinje gubiti kompas, pa se lezbijski dvojac premeće u duo beskrupuloznih serijskih ubojica. Već sljedeće godine BBC ga angažira za režiju TV drame 'Go Now' o nogometašu koji je zbog multiple skleroze morao prekinuti karijeru u Engleskoj. Film je prošao prilično nezamijećeno, kako obično i prolaze vizualno konzervativne TV drame, ali je s njim redatelj doživio i manju američku distribuciju.

Nakon toga slijedi skok na adaptaciju romana Thomasa Hardya 'Jude the Obscure' u kostimiranoj drami 'Jude' s tada relativno nepoznatom Kate Winslet u kojoj se bavi svojom tada omiljenom temom duševnog očajanja. Koketiranje s literarnim predlošcima kod Winterbottoma nije rijetkost s obzirom da je na Oxfordu studirao književnost. 1997. se baca na ratne teme i po romanu ratnog dopisnika Michaela Nicholsona 'Natascha's Story' snima 'Welcome to Sarajevo' s Woodyem Harrelsonom, Goranom Višnjićem i Marisom Tomei koji je iste godine bio nominiran i za Zlatnu Palmu Cannesa.

1998. se vraća izvornom britanskom miljeu s filmom 'I Want You' i još dva sljedeća koja je snimio u rekordnom roku. To su 'With or Without You' i 'Wonderland'. Prvi je romantična TV komedija o bračnom paru Rosie (Dervla Kirwan) i Vincentu (Christopher Eccleston) koji se očajnički trude da dobiju dijete, a u njoj filmaš razigrava svoj televizijski stil uvodeći i neke inovacije (podijeljeni kadrovi, okviri unutar okvira itd.). Drama 'Wonderland', čija se radnja vrti oko života triju sestara nastanjenih u Londonu ipak zauzima značajnije mjesto u Winterbottomovoj filmografiji jer je angažmanom snimatelja Seana Bobbita, koji je dotad bio poznat isključivo po dokumentarcima njegova karijera otišla u nepredviđenom pravcu. Spojem Bobbitove 16 mm dokumentarističke kamere i redateljevog senzibiliteta, dvojac je ostvario nevjerojatno jake vizuale noćnog Londona po kojima se film ubrzo nadaleko pročuo.

Nakon romantične drame 'The Claim' iz 2000. s Millom Jovovich i Peterom Mullanom koji je također napravljen po Hardyevom predlošku, nastaje i ambiciozni projekt '24 Hour Party People' prema scenariju njegovog službenog pera Cottrella Boycea koji je bio predstavljen na Cannesu 2002. Film prati stvarne događaje s Manchesterske muzičke scene 1976. na kojoj friški diplomant s Cambridgea Tony Wilson (Steve Coogan) otkriva Sex Pistolse i totalno ponesen viđenim odlučuje osnovati diskografsku marku Factory Records. Winterbottom i tu, kao i u 'Welcome to Sarajevo' kombinira stvarne snimke događaja i vlastiti materijal.

Prvi berlinski Medo 'pada' 2003. i to za dramu 'In This World', mješavinu dokumentarnog i igranog filma o mladom afganistanskom emigrantu Jamalu koji se bori svim silama da rutama krijumčara svile stigne do Velike Britanije, a hiperproduktivni Winterbottom iste godine izdaje i sentimentalnu dramu 'Code 46' s Timom Robbinsom i Samanthom Morton. Godinu dana kasnije spaja svoje dvije velike opsesije, ljubav i glazbu, i to s uratkom '9 Songs', artie odom erotici u kojoj prati jednogodišnju ljubavnu priču američke studentice Lise (Margot Stilley) i londonskog geologa Matta (Kieran O'Brien) koja je započela slučajnim susretom na rock koncertu, a nastavila se burnim seksualnim druženjima. Winterbottom se u tom uratku definitivno oslobodio stega TV konzervativizma zaradivši od britanskog filmskog odbora oznaku '18+'. Mnogi taj njegov film nazivaju i najeksplicitnijim britanskim mainstreamom ikad po pitanju seksualnih sloboda jer u njemu sve pršti od krupnih planova fellatia, cunnilingusa i penetracija, a sve je to posloženo u devet priča koje prate razvoj ljubavi protagonista kroz devet pjesama: 'Jacqueline' (Franz Ferdinand), 'You Were the Last High' (Dandy Warhol), 'Slow Life' (Super Furry Animals), 'Nadia' (Michael Wyman), 'Movin' On Up' (Primal Scream), 'Elbow' (Fallen Angel), 'Love Burns' (Black Rebel Motorcycle Club).

Još jedan povratak književnosti i to u velikom stilu i s velikim apetitima dešava se 2005. s komedijom 'A Cock and Bull Story' snimljenom prema romanu Lawrencea Sternea 'The Life And Options Of Tristram Shandy' s kraja osamnaestog stoljeća. Sterneov roman se smatra pretečom postmodernističkih tekstova i romana struje svijesti, u njemu sve pršti od referenci na djela osamnaestostoljetnih filozofa i spisatelja Popea, Lockea i Swifta, a zbog kompleksnosti, niti jedan filmaš u povijesti nije mu se usudio ni primirisati. Film počinje humorom i mračnim aluzijama natopljenom pričom Tristrama (Steve Coogan) o svom životu. Shandyevu storiju prekidaju prizori iz obiteljskog života preko kojih saznajemo više o njemu samom nego iz njegove tirade.

Konačno, 2006. Winterbottomu donosi još jednog berlinskog Medvjeda za režiju drame 'Road to Guantanamo', priče o nevjerojatnim 'pustolovinama' britanskog Pakistanca Asifa Iqbala koji se zapućuje u Pakistan ne bi li isprosio nevjestu, a spletom nesretnih okolnosti završava u zloglasnom američkom logoru. Winterbottom se tim filmom koji je digao mnogo prašine u svijetu zbog prilično kontroverzne teme etablirao i kao žestoki politički komentator. Kako se čini, plodni redatelj nije dugo čekao niti da nastavi u tom smjeru, pa s Eatonom već sprema novi politikom natopljen uradak 'Murder In Samarkand' koji se bazira na memoarima Craiga Murraya, bivšeg britanskog ambasadora u Uzbekistanu. Murraya, koji je 2004. dobio nogu jer je svijetu ukazivao na brojna mučenja i kršenja ljudskih prava u toj zemlji zaigrat će popularni britanski komičar Steve Coogan.