RFP: Nepoznato o poznatom

I tako u predočenom novinarskom tempu donosimo neke od općih filmskih pojmova, često uzete zdravo za gotovo i podložne raspravi interpretacije. E, da više ne bi bilo zabune…

Adaptacija/ekranizacija — prvo je preradba bilo kojeg književnog djela za film, odnosno scenarij, a drugo film snimljen prema književnom djelu ilitiga ekranizacija adaptacije.

Američka noć — podrazumijeva filmski klasik Francqoisa Truffauta iz 1973.(naslovna), izvorno pak termin koji vrli Englezi još nazivaju day for night, zapravo jedan od najranijih trikova kojim se izaziva dojam noćnog prizora, iako se snima danju. Konkretno to znači upotrebu posebnih filtera za snimanje po suncu, posebne laboratorijske obrade materijala te posebno osvjetljenje. 

Autorski film — svjetski stilski pokret koji se javlja 1950-ih kao pronositelj ideja filmskog modernizma.
U Francuskoj postaje i programatski, te najavljuju novi val. Označava položaj redatelja kao glavnog i zapravo jedinog autora filma (danas se to često naziva i redateljskim filmom), dok se sam film uvijek tumači kao iskaz autorove osobnosti i svjetonazora. Već krajem 1970-ih takav film nestaje zbog velikih producentskih kuća koje su se pobunile protiv artističke samovolje redatelja koji bi često prekoračivali budžet, oduživali snimanje i sl.

Danas je film producentski (u Hrvatskoj je to granično područje i redatelji zapravo mogu istjerati svoju volju) iz prostog razloga što je vlasnik filma producent – onaj koji financira, jer film je postao industrija. Redatelj polaže račune svom financijeru koji ima neograničeno pravo upliva u sva područja pravljenja filma.

B-film — igrani film koji se u SAD-u prikazivao prije glavnog filma, i to u razdoblju od 1930. do kraja 1940-ih kad počinje djelovanje televizije koja će preuzeti značajke B-filma. A njegove značajke su poznate: mali budžet, oskudne scenografija i kostimografija, nepoznati ili manje poznati glumci, kraće trajanje (55-75 min), te formulaički zaplet, dakle klišeizirana radnja. Također, 75% od svih snimljenih holivudskih filmova u navedenom razdoblju su upravo B-filmovi koji su također imali svoje potkategorije, ovisno o stupnju razlike samog snimanja. Danas se ovaj naziv upotrebljava za sve niskobudžetne produkcije.

Dogma 95 — naziv za danski filmski kolektiv i filmski pokret koji sadrži estetske programe sadržane u manifestu Dogma 95.

Manifest su napisali čelni ljudi pokreta Lars von Trier i Thomas Vinterberg i objavili ga 1995. Njegova načela su davanje prednosti jednostavnoj, često kućnoj tehnologiji snimanja, nenamještene lokacije, dakle prirodni okoliš bez upliva filmske scenografije, prirodno svjetlo i zatečeni zvuk. Ova načela nazivaju Zavjet čistoće. Takve filmove karakterizira nemirna kamera, često iz ruke, skokoviti rezovi, psihološka analiza likova i situacija uz korištenje dramatičnosti zbivanja kao katalizatora, dok na špici nema potpisa autora. Jedan od poznatijih filmova je Vinterbergova Proslava (Festen) koja je 1998. osvojila nagradu žirija u Cannesu.

Kinoteka — filmski arhiv ili ustanova za prikupljanje, čuvanje i istraživanje filmova i povijesne građe vezane uz kinematografiju. Počeli su se osnivati 1930-ih, a danas ih ima većina nacija, te se njihovo postojanje smatra pokazateljem kulturnog razvoja jednog društva. Kinotekom se još nazivaju i dvorane koje prikazuju filmove iz filmske arhive, dok će se ti filmovi onda nazivati kinotečnim filmovima.