RFP: Komedija

Podrazumijeva prevladavajuću humornu razinu u filmu koja će se teorijski definirati kroz atribute stalne prisutnosti arhetipskih motiva igre, anarhičnog nereda i rasapa normi, kao i razotkrivanje ljudske prirode.

Žanr je nastao na samom početku filma i prvom filmskom komedijom se smatra film Louisa Lumierea iz 1896. 'Podliveni poljevač'. Ubrzo postaje standardnom, a potom i prevladavajućom vrstom u tzv. 'zlatnom dobu filmske komedije' 1910-ih i 1920-ih nijemog filma. Različite su metode i strategije postizanja humornog efekta, pa posljedično nalazimo i mnogobrojne podvrste.

Slapstick komedija — burleska bazirana na akciji i jurnjavama. Riječ je o kratkometražnoj, holivudskoj komediji nijemog filma temeljenoj na gegu, tj. tučnjavama i fizičkim nadmetanjima.
Razradio ju je Mack Sennett, redatelj, producent i glumac, iz čijeg su studija Keystone proistekli Harold Llyod i Harry Langdon. Ipak, najpoznatiji su genijalci filma koji su razvijali samostalnu slapstick komediju — Charlie Chaplin i Buster Keaton, a pred kraj razdoblja Stan Laurel i Oliver Hardy poznatiji kao Stanlio i Olio.

Geg — vizualna dosjetka, smiješan obrat u animiranim filmovima i komedijama. Može biti prizorni, kad je njegov nositelj lik ili zbivanje u prozoru, ili vizurni, kad promjena vizure naglo humorno mijenja tumačenje prizora.

U zvučnom se filmu zadržava komedija gega (spomenuti Stanlio i Olio, Jerry Lewis, Jacques Tati), ali dopunjava humorom verbalnih igri koje su usko povezane s izrugivanjem običaja i institucija. Predvodnici tog oblika su braća Marx, W. C. Fields, a mnogo kasnije Mel Brooks i skupina Monty Phyton.

Screwball komedija — razvija se 1930-ih, njezine formule u blažoj varijanti nasljeđuje romantična komedija. Tematizira muško-ženske odnose u suvremenom okruženju. Happy end mirenja spolnih, klasnih i društvenih razlikuje. Odlikuje se dijaloškom prevagom i brzim tempom radnje, ističe ekscentrično ponašanje likova, zanemarivanje društvenih konvencija, odsustvo inhibicije, slobodoumno traganje za srećom para protagonista, te lik duhovite, samosvojne junakinje. Modelom žanra smatra se film 'Dogodilo se jedne noći' (F. Capra, 1934). Glavni predstavnici su Frank Capra, Howard Hawks i George Cukor, dok su od glumaca Cary Grant, Katherine Hepburn, Carol Lombard, William Powel, Jean Harlow i Clark Gable.

Značajke screwballa preuzima i glazbeni film u posebnoj formi glazbene komedije. Posebni su tipovi pak sofisticirana komedija, filmska satira, parodija i burleska, specifična engleska komedija Ealing. U Italiji nastaje tzv. Komedija na talijanski način (satira uglavnom), a u Češkoj opet češka komedija koja provodi tip spore komedije o svakodnevnim naravima i navikama.

Ealing komedija — prozivod britanskog poduzeća Ealing potkraj 1940-ih i na početku 1950-ih, ovaj tip je uspostavio osobitu tradiciju brutanskog humora, kasnije i televizijskog. Bizarni zapleti i likovi se smještaju u okružje britanske svakodnevnice, dok se uglavnom parodira obrasac kriminalističkog žanra.

Izvor - Filmski leksikon